Mkb'ers lopen voor financiering de bank steeds vaker voorbij
maandag 16 september 2024
De afgelopen jaren tekent zich een nieuwe trend af in het Nederlandse bedrijfsleven: steeds meer mkb-ondernemers kloppen voor financiering aan bij non-bancaire financiers. In plaats van de traditionele route te nemen van een lening bij een bank, kiezen veel ondernemers ervoor om elkaar financieel te ondersteunen. Maar waarom gebeurt dit en wat zijn de voordelen (en de risico’s)? In deze blog nemen we dit onderwerp onder de loep en bespreken we wat non-bancaire financiering inhoudt en waarom deze trend in opkomst is.
Hoge eisen
Historisch gezien waren banken altijd de primaire bron van leningen voor mkb-ondernemers. Maar sinds de financiële crisis van 2008 stellen banken – al dan niet gedwongen door de toezichthouders - steeds strengere eisen voor het verstrekken van leningen. Zo moeten mkb’ers vaak aan hoge kapitaaleisen voldoen en uitgebreide bedrijfsplannen en zekerheden kunnen overleggen om in aanmerking te komen voor financiering. Dit kan vooral lastig zijn voor jonge bedrijven of startups die nog niet beschikken over een lang trackrecord. Meer nog wordt de vraagstelling als een theoretische exercitie ervaren die eerder bedoeld is voor de interne dossiervorming bij de bank dan dat het daadwerkelijk inspeelt op de vraagstelling en problematiek zoals die bij de mkb-onderneming leeft.
Know Your Customer or don’t they (remember)?
Daarnaast zijn banken steeds terughoudender in het verstrekken van kleinere leningen vanwege de relatief hoge ‘administratieve’ kosten. Echter, veelal kijken ondernemers met verbazing naar het aantal schijven dat binnen een bank moet worden doorlopen om tot een voorstel of zelfs maar een oordeel te komen. Verantwoordelijkheden en besluitvorming bij banken zijn gecentraliseerd en geformaliseerd naar zogenaamde objectieve criteria. Vaak worden de welwillende accountmanagers aan het front als doorgeefluik van de interne regelgeving van de bank ervaren. Niet in de laatste plaats door de ‘Know Your Customer’ (KYC) procedure. Daardoor krijgen veel mkb’ers, vooral de kleinere bedrijven, niet of met grote moeite toegang tot de financiering die ze nodig hebben voor hun bedrijfsvoering en/of om te groeien. Bovendien is er een toenemende terughoudendheid om een financieringsaanvraag überhaupt bij een bank neer te leggen. Regelmatig adviseren debt-advisors dan ook om de financieringsaanvraag (ook) elders neer te leggen.
Non-bancaire financieringsmarkt groeit fors
Omdat traditionele financiering gezien de voorwaarden vaak onhaalbaar of voor mkb-ondernemers onacceptabel is, wenden zij zich steeds vaker tot non-bancaire financiers voor leningen. Via een intermediair (zoals Straefin Consultancy) investeren ondernemers en particulieren in de financiering van andere ondernemers. Deze vorm van financiering kent weliswaar veelal hogere rentetarieven dan een bancaire financiering, maar biedt onder meer het voordeel van flexibiliteit en snelheid en vaak ook (extra) liquiditeit door soepelere verstrekkingsnormen. Waar het beoordelingsproces bij banken vaak ellenlang duurt, nemen non-bancaire financiers veel sneller beslissingen over het verstrekken van een lening. Ondernemers communiceren nu eenmaal onderling op een andere wijze dan banken met ondernemers. Hierdoor ontstaat een vertrouwensrelatie die – naast de reguliere documentatie vervat in overeenkomsten en zekerheden – een belangrijke meerwaarde biedt om met elkaar in zee te gaan. Dit kan cruciaal zijn voor bedrijven die snel kapitaal nodig hebben om een kans te benutten of een crisis af te wenden. Inmiddels is 36% van de leningen onder het miljoen non-bancair en naar verwachting zal deze markt de komende jaren alleen maar toenemen.
Risico's en overwegingen
Hoewel non-bancaire financiering veel voordelen biedt, zijn er zowel voor geldgevers als voor geldnemers ook enkele risico's om in gedachten te houden. De vertrouwensrelatie – zoals die in een ver verleden ook tussen de mkb-ondernemer en de bankier gold – is cruciaal: zorg ervoor dat je als geldgever de geldnemer kent en zijn business en manier van denken begrijpt. Bedenk ook als geldgever dat banken een schat aan (branche-)informatie bezitten die jij niet hebt. Ook staan banken onder toezicht. Weliswaar is dit op veel fronten (te) ver doorgeschoten en soms zelfs irrelevant, maar dit neemt niet weg dat dit toezicht probeert te borgen dat er geen onverantwoorde risico’s worden genomen. Realiseer je bij het in zee gaan met een intermediair dat deze er vaak belang bij heeft dat er een deal tot stand komt. Verlang een deskundige analyse van de onderneming, bij voorkeur vastgelegd in een memorandum. Daarnaast is het van belang dat de documentatie juridisch perfect is. Kortom: onderzoek welke rol de intermediair speelt en welke verantwoordelijkheid hij heeft bij het tot stand komen van een financiering en vervolgens het beheer van de te verstrekken financiering. Is de intermediair bijvoorbeeld zelf bereid (mede) risico in de financiering te nemen? Voor de geldnemer is – naast het vertrouwen - de reputatie van de geldgever van belang. Heeft de geldgever ervaring met het verstrekken van leningen of raakt deze in paniek op het moment dat de verwachtingen van geldnemer niet (volledig) worden waargemaakt? Het spreekt voor zich dat je periodiek (financiële) informatie verstrekt, maar de geldgever is géén mede-ondernemer in jouw bedrijf en de verstrekte financiering mag geen vrijbrief zijn om zich als zodanig op te (willen) stellen!
Laat je goed informeren
In een tijd waarin traditionele financieringsmogelijkheden steeds moeilijker toegankelijk zijn, biedt non-bancaire financiering kortom een belangrijk alternatief voor mkb'ers. Echter, het is belangrijk dat zowel de leners als de investeerders zich bewust zijn van de potentiële risico’s. Ben jij mkb-ondernemer en overweeg je om financiering aan te vragen bij een non-bancaire financier? Of ben je juist een ondernemer die wil investeren in andere bedrijven? Laat je dan goed informeren en/of begeleiden door een deskundige.
John Verheijen | Straefin Consultancy
0412 692 565
john.verheijen@straefin.nl
